De Meersweg in Grou: van wandelweg tot toeristenroute
(versie 1.1 van 29 februari 2024)
Inleiding
Op initiatief van het Dorps Archief Grou (DAG) is er begonnen met het in kaart brengen van de geschiedenis van straten. Die geschiedenis kan eigenlijk alles omvatten wat met die straat te maken heeft zoals het ontstaan, de percelen en bebouwing, hun eigenaren enzovoort. En dan kan het weer verder uitgebreid worden met verhalen over eigenaren en of bewoners, anekdotes en de ontwikkeling van die straat tot heden.
Op verzoek van het bestuur van DAG heb ik, Harm Vollema, geboren aan de Meersweg 6, de coördinatie voor de geschiedschrijving en de redactie van de Meersweg op mij genomen. Maar mijn kennis en beleving is maar een fragment uit mijn tijd. Ik hoop op aanvulling van straatgenoten en anderen die een steentje kunnen bijdragen.
Om duidelijk te maken welke straat de Meersweg is, trap ik maar meteen een open deur in.
`
Afbeelding 1
Dit is Grou aan het Pikmeer omstreeks 1970. Die lichte gekromde streep is de Meersweg. Daar gaat dit verhaal dus over. Zoals gezegd zijn er hopelijk meer mensen die hun verhaal met mij willen delen, opdat wij dit samen tot een samenhangend, evenwichtig en interessant totaalbeeld kunnen ontwikkelen. En dat beeld moet dan interessant zijn voor mensen in de toekomst, die graag eens kennis willen nemen van wat wij, onze vorige en latere generaties daar beleefd hebben. En die ‘toekomstigen’ kunnen dat dan ook weer aanvullen.
Zij die hun beleving met mij willen delen om dit doel te bereiken, kunnen met mij contact op nemen op onderstaand E-mail adres. Graag even dit adres overtypen vanwege spam.
Ik spreek en lees Fries, maar schrijven doe ik het niet. In verband met knippen, plakken en inpassen van tekst en beeld verzoek ik u om met mij in het Nederlands te corresponderen. Als er een tussentijds concept afgerond is, zorgen de mensen van het DAG voor de vertaling in ûs memmetaal.
De mensen die gegevens aangeleverd hebben, krijgen dat concept voor publicatie natuurlijk eerst nog even ter beoordeling in te zien. Dat betekent dat u aan DAG toestemming geeft om uw beeld en geschrift te mogen gebruiken. Maar eerst moeten wij het verhaal van de Meersweg zien op te tuigen. Ik ga nu aan de slag met versie 2.0.
Ik heb voorlopig even de volgende onderwerpen bedacht en wat uitgewerkt;
1. Geschiedenis
2. Kavels en bebouwing
3. Architectuur
4. Bewoners
5. Overburen
6. Tot slot
7. Commentaar graag
Er zijn ongetwijfeld nog veel meer onderwerpen te bedenken, maar het is allemaal nog ‘vloeibaar’ in deze fase. Voorts geef ik naast een voorlopig idee omtrent onderwerpen ook een inhoudelijke voorzet. Ik doe dat bij voorkeur met beeldmateriaal omdat dit vaak meer zegt dan duizend woorden.
Dat beeldmateriaal heb ik overal vandaan geplukt. Ik verwijs u voor het gebruik hiervan op ‘Disclaimer 2’ in het menu van het DAG.
.
Geschiedenis
Om de beeldlocaties voor ogen te krijgen is het aan te raden om ‘Google Maps’ en ‘Streetview’ bij de hand te hebben.
De Meersweg werd eerst Wandelweg genoemd. Dat was voordat er woningen werden gebouwd. En die naam is niet uit de lucht komen vallen, want in de geschiedschrijving over de Halbertsma fabrieken elders in dit archief, valt namelijk het volgende te lezen;
“Op 1 mei 1918 waren Pieter Goslik Halbertsma en Grietje Halbesma 35 jaar getrouwd. Voor hen aanleiding de plaatselijke V.V.V. f 5000,- te schenken voor de aanleg van een wandelweg langs het Pikmeer. Deze gift en de opbrengst van de loterij verschaften de V.V.V. voldoende geld om op 27 november 1918 de aanleg ervan aan te besteden. Van deze wegaanleg moet men zich niet te veel voorstellen. Het bestond uit niet meer dan het verbreden met 3 meter van het aanwezige polderdijkje. In latere jaren werd dit dus de Meersweg”.
Volgens mij liep die Wandelweg van de toenmalige Boerenwal echter tot aan de Waterleiding en was dus veel langer dan de huidige Meersweg.
`
Afbeelding 2
Zoals u ziet is dit een kopie van de Google kaart van Grou aan het Pikmeer. Ter oriëntatie; De rode streep geeft de loop van de Wandelweg weer, van links boven bij de Boerenwal tot rechtsonder bij de Waterleiding. De latere Meersweg is het bovenste deel van de rode streep die om het ingekleurde rode vlak loopt. Dat rode vlak is het Oosterveld dat van ca. 1900 tot 1940 volgebouwd is met woningen.
De Meersweg is dus een randweg om die bebouwing aan het Pikmeer. Oorspronkelijk moet die weg een polderdijk zijn geweest, toen de buitendijkse landerijen ingepolderd werden. Eerst als boerenland en later dus als uitbreiding en begrenzing van het dorp.
In het kader van de wat bredere historie volg ik eerst deze weg. Ik doe dat met de oudste foto’s die ik heb kunnen vinden.
Het Oosterveld was vroeger in het bezit van de Nederlands Hervormde Kerk voor zover mij bekend. Het is vervolgens verkocht aan een stichting waarin onder meer familie van Halbertsma zitting had. Die stichting heeft de grond deels verkocht aan de gemeente en andere stukken, kavels aan particulieren. Hoe dat allemaal in elkaar zat, weet ik (nu nog) niet. Wie wel?
`
Afbeelding 3
Die Wandelweg moet dan hier aan de linker kant van het bruggetje zijn begonnen. De naam van dit bruggetje is overigens wereld beroemd geworden, ‘Oer ’t Hout’, de naam die de Jeugdherberg kreeg omstreeks 1955. Ik denk dat de Jeugdherberg op de plaats gekomen is naast de boerderij links.
Op de plaats waar de tekenaar/schilder dit beeld gemaakt heeft, is later de Noorderdwarsstraat gekomen. En nog verder langs de Boerenwal naar het Pikmeer komt ook nog de Drachtsterweg, voordat we aan het begin van de huidige Meersweg zijn.
`
Afbeelding 4
Kijk eens, wat een foto na die vorige prent! De woningen in de Noorderdwarsstraat zijn in aanbouw of net opgeleverd. Op de voorgrond is een diepe sloot gegraven. Zou dat met de aanleg van de Meersweg te maken hebben? En kijk eens in de verte.
Daar is het bruggetje ‘Oer ’t Hout’ nog te zien met boerderijen links en rechts van ‘ús toer’. Links van die linker boerderij staat een hoog gebouw. Dat zou de latere Jeugdherberg wel eens kunnen zijn. Tenslotte nog rechts staan bomen waar het watersportbedrijf van Jan Leistra in mijn jeugd was. Maar dat is waarschijnlijk 50 jaar later. Is deze foto van ca. 1900?
`
Deze foto is wellicht genomen waar nu zo ongeveer het Theehuis staat. We zien hier de Drachtsterweg waarbij de bebouwing aan de kant van de Boerenwal nog niet helemaal klaar is. De woningen achter de Drachtsterweg, staan aan de Noorderdwarsstraat. Geheel links zijn ook de woningen van het eerste deel aan de 2e Oosterveldstraat te zien. Van bouwactiviteiten op dit stuk weiland is nog geen sprake. De koeien lopen er nog. Ca.1920?
.
Afbeelding 6
Wat een belangstelling voor zeilwedstrijden op het Pikmeer. De merktekens in de zeilen doen vermoeden dat deze foto in het begin van de dertiger jaren van de vorige eeuw is genomen. Waar? Vermoedelijk ter hoogte van de 1e Oosterveldstraat want volgens mij zien we Watersportbedrijf Anja en de Luif op links. Ook is er volgens mij al een steiger aangelegd. Op deze plek is de Meersweg waarschijnlijk nog de Wandelweg, want de grasstrook is zo breed dat er veel mensen kunnen staan.
`
Afbeelding 7
Dit is hier ook duidelijk Wandelweg, voorbij het Theehuis dat zo te zien nog niet gebouwd is. Het zal wederom de Drachtsterweg zijn waar we tegenaan kijken. Deze bankjes hebben volgens mij tussen de latere 1e Oosterveldstraat en de Paviljoenstraat gestaan. Deze foto zou daar ook best wel eens genomen kunnen zijn. Jaartal? Ook omstreeks 1920? In de achtergrond staan de twee hoogspanningsmasten die elektriciteit hoog in de lucht over De Grou leidde. Skûtsjes konden er gewoon onderdoor zeilen. Wie weet wanneer deze masten gebouwd zijn en hoe hoog ze waren?
`
Afbeelding 8
Hier zien wij het al gedeeltelijk bebouwde Oosterveld, de driehoek Meersweg, 2e Oostervelstraat en de Drachtsterweg met het Theehuis. Waar de bankjes van de vorige afbeelding staan? Bij het vergroten van de foto lijkt het wel dat er drie van deze setjes zijn. Het Theehuis is duidelijk te zien en ook het gebouw van Watersportbedrijf Anja. Maar aanlegsteigers zijn er nog niet. Links in de Groundaam, de vaart naar boven door het dorp, is de Griene Brêge. Verder zijn de woonarken in de Groundaam goed te zien. Hoe staat het hier met de Molenstraat en Paviljoenstraat?
`
Afbeelding 9
We zien hier vermoedelijk het bruggetje over de Groundeam dat later vervangen werd door de Griene Brêge. Dit ‘heechhout’ verbond de latere Meersweg met het stuk Wandelweg dat doorliep tot de Waterleiding. Het schijnt hetzelfde bruggetje te zijn dat hiervoor dienst deed als ‘Oer ’t hout’ en na het dempen van de Haven overbodig werd. Zie ook eerdere afbeeldingen 3 en 4.
`
Afbeelding 10
Deze foto is genomen van af het bovengenoemde bruggetje. Het is kennelijk maandag wasdag. De boerderij is later gemeentewerf geworden. Als je het betonpad volgt, kom je hierna bij de afslag naar de schiphuizen van Jan Tasma en daarna bij de Grouster vuilnisbelt.
Op die vuilnisbelt kon je in mijn jeugd heerlijk spelen en je vond er van alles en nog wat. Zo hadden mijn ouders hun oude opwind grammofoon met zo’n enorme toeter zoekgemaakt, omdat ik die ten langen leste kapot gepeeld had. Maar ik vond hem terug op de vuilnisbelt. Toen ik thuis kwam met de overblijfselen van dat ding en de ingedeukte toeter, kreeg ik op mijn donder door die vieze vondst, de vuile kleren en de stank. Maar die stank rook ik niet en ik was juist blij dat mijn muziek-maak-wonder weer terug was.
Dat is nu allemaal weg en het betonpaadje is de Prinses Wilhelminaweg geworden. Dit paadje liep echter rechtdoor want het Prinses Margrietkanaal was er toen nog niet. Men kon in de oorlog dus nog gewoon door blijven wandelen naar de Waterleiding.
`
Afbeelding 11
Dit was een populaire recreatieplek voor de Grousters in de jaren dertig van de vorige eeuw, de ‘Houten wal’. Naar zeggen heeft mijn grootvader veldwachter Harm Vollema hier veel kinderen leren zwemmen.
Voor de wal ligt een ‘Vergrote BM’ die toen ook al Zestienkwadraat werd genoemd. Onder de boog in het zeil staat nog geen stip. Die is er later onder gekomen. Net na de oorlog werd die stip een streep. Het heeft te maken met de tijdlijn waarin het schip steeds meer een eenheidsklasse werd. Na de oorlog kwam de streep onder de boog omdat het toen een nationale eenheidsklasse werd. Ook omdat het Theehuis er al is, schat ik dat deze foto omstreeks 1930 is gemaakt.
Aan de overkant zijn nog niet alle woningen aan de Meersweg zijn gebouwd. Tegenover het Theehuis staan al wel woningen en de hoekwoningen van de Oosterveldstraten staan er ook.
`
Afbeelding 12
En dan zijn wij hier aan het einde van de Wandelweg bij de Waterleiding die ongeveer in 1900 gebouwd is. Lees daarover elders meer in deze website.
`
Hier nog een mooie overzichtsfoto van de Wandelweg van Aerophoto Schiphol. Met uitzondering van het stukje Boerenwal is de hele weg te zien. Zoals gezegd, was het Prinses Margrietkanaal er in de tijd van de Wandelweg nog niet en ook het Theehuis niet en ook nog geen watersport.
Toen het PM kanaal er eenmaal was, verviel de recreatie van de Grousters aan de Houtenwal. Al spoedig werden de mooie plekjes opgekocht door Leeuwarders die er recreatie woonschepen mochten afmeren. Van de Waterleiding is alleen het woonhuis blijven staan.
`
Afbeelding 14
Tot slot van dit verhaal nog een stukje activiteit omtrent de aanleg van het Prinses Margrietkanaal en de gevolgen daarvan. Een baggermolen van de firma Dikkerboom & Sybrandy uit Heerenveen is hier bezig met het graven of uitdiepen van een kanaal, misschien wel in het Pikmeer. Kijkend van af de Wandelweg of Meersweg over het Pikmeer was het baggeren met regelmaat te zien, te horen en te ruiken.
`
Afbeelding 15
Het gevolg van de aanleg was dat het land om het Pikmeer in tweeën werd geknipt. Bij de Bird aan de noordzijde kwam een pont waarmee bewoners konden overvaren met hun auto’s. Die pont is door de jaren heen gegroeid en is nog steeds.
`
Aan de zuidelijke kant, aan het einde van de Mr. P.J. Troelstraweg, toen nog Nesserweg en tegenwoordig ook het einde van de Prinses Beatrixweg, werd een fietspont ingezet, voornamelijk om naar Akkrum te fietsen. De wandeling naar de Waterleiding raakte uit de mode.
`
Het Pikmeer is sedert mensenheugenis een kruispunt van waterwegen met verbindingen vanuit Groningen, Leeuwarden en Drachten naar Akkrum, Sneek en via allerlei zuidelijker waterwegen uiteindelijk naar Lemmer en Stavoren en via de toenmalige Zuiderzee, nu IJsselmeer, naar Amsterdam, maar ook rechtstreeks naar de wereldzeeën.
Dat is nog steeds zo. In de jaren dertig van de vorige eeuw zag men al in dat het scheepvaartverkeer enorm zou toenemen, zowel in aantal schepen als ook in hun grootte. Vandaar de noodzaak voor het verbeteren van die vaarwegen en door de aanleg van het PM kanaal.
Hierbij een beeld van de ontwikkeling van die beroepsvaart over het Pikmeer. Eerst de Aebelina, later it Doarp Grou van beurtvaarder Peekema.
`
Afbeelding 18
Hier de coaster Merwede die in de jaren vijftig van de vorige eeuw hout lost bij Halbertsma. Coasters voeren toen als het ware af en aan van af Harlingen. Ze konden net de afslag halen om het kleine eiland, blubberend door de Indyk en dan voorbij Oostergoo naar de houtopslag. Soms moest er een sleepboot aan te pas komen, vooral bij veel wind want dan liepen ze soms vast bij het nemen van de afslag en dan werd het PM kanaal geblokkeerd.
`
`
Afbeelding 19
Een groot modern containerschip. De grootste behorend tot klasse Va met afmetingen van 110m lang, 11,4m breed, geladen diepgang 3,5m, een maximale hoogte van 7,15m en rond 3.000 ton beladingsmogelijkheid, mogen nu door het PM kanaal varen.
Van af de Meersweg zie je ze regelmatig langskomen. Het lijkt dan alsof het hele meer gevuld is. Aanleggen aan een kade in ons dorp is er niet meer bij.
.
Kavels en bebouwing
Sedert ongeveer 1920 is de ontwikkeling van de Meersweg een feit en ga ik weer even terug in de tijd toen die ontwikkeling vorm kreeg.
Hoewel de Meersweg in de verhoudingen in Grou toch wel een lange straat is, staan er niet veel woningen. Dat komt ten eerste doordat slechts aan een kant kon worden gebouwd. De andere kant grenst immers aan het Pikmeer. Maar ook de hoekhuizen van de straten die op de Meersweg uitkomen, behoren niet tot de Meersweg. En aan het laatste deel, van de Griene Brêge naar de Paviljoenstraat, is helemaal geen woning aangesloten.
Ik begin weer met een Google Maps overzicht.
`
Dit beeld is als afbeelding 2, maar dan ingezoomd. De betekenis van de rode lijn en het rode vlak zijn hetzelfde. Met verder inzoomen zijn ook de straatnamen te lezen. Heeft u Google Maps en Streetview aanstaan, dan worden er nog meer details duidelijk. Maar, ik heb ook een tekening van de bebouwing in het hele Oosterveld van omstreeks 1965. Daaruit heb ik de Meersweg in drie delen geknipt en als volgt weergegeven.
`
Afbeelding 21
Het eerste deel toont de plattegrond waar links boven de Meersweg begint. Maar de bebouwing en de woningnummering begint later dan het begin van de weg. Die bebouwing is weergegeven in de rood gekleurde gebieden. De weg van links naar rechts onderin is de 2e Oosterveldstraat.
In het rode eiland aan de Pikmeerzijde staat de bebouwing van het Theehuis. Je zou denken dat het houten gebouw, tegenwoordig Aqua Marina, nummer 1A zou zijn, maar dat is nummer 26, de laatste woning van de Drachtsterweg.
`
Afbeelding 22
Het middendeel van de Meersweg toont van boven naar beneden de Meersweg vanaf de 2e Oosterveldstraat, de 1e Oosterveldstraat tot en met de Paviljoenstraat. Maar daar is geen bebouwing aan de Meersweg. Alle bebouwing daar bestaat uit hoekwoningen van de straten die op de Meersweg uitkomen.
`
Afbeelding 23
Dit is dan het laatste deel van de bebouwing, vanaf de hoekwoning aan de Parallelstraat. De Meersweg, loopt na nummer 24 nog weer omhoog tot aan de Paviljoenstraat, maar daar is geen verdere bebouwing, behalve dan de hoekwoningen van de Parallelstraat en Paviljoenstraat.
.
De Meersweg is een bijzondere weg die zoals gezegd enerzijds het dorpsgebied afsluit langs het Pikmeer, maar anderzijds ook het dorp een gezicht geeft vanaf het Pikmeer. Dat moest er natuurlijk fraai en niet te opvallend uitzien.
De planoloog heeft daar eertijds kennelijk rekening mee gehouden, zo ook de architect(en) van de woningen. En dan gaat het niet alleen over de woningen aan de Meersweg, maar ook over de woningen van de straten die op de Meersweg uitkomen.
Laagbouw en variatie zijn dan belangrijke ingrediënten. En die variatie is zo te zien benadrukt met de hoekwoningen. Die lijken groter en lijken opvallender om zo de poort naar de straat die op de Meersweg uitkomt, te benadrukken.
De bewoners zullen in ieder geval net zo van het uitzicht over het Pikmeer genieten als de bewoners aan de Meersweg zelf. Daarom neem ik die hoekwoningen mee bij de verdere beschrijving van de Meersweg.
Wat ook opvalt is dat er een aantal verschillende en ook weer op elkaar lijkende woningen gebouwd zijn. Veel met een puntdak en een paar met een geknikt dak. Onderling weer veel op elkaar lijkend, maar bij nader inzien ook weer heel verschillend. Bijvoorbeeld woningen met de voordeur aan de zijkant of voorkant en woningen met en zonder erker. En tot slot zijn er naast de vrijstaande woningen enkele twee onder een kap woningen gebouwd.
Om daar een beeld van te krijgen begin ik weer met de wandeling op de zelfde plek als met de wandeling langs de Wandelweg; de Boerenwal.
`
Het is stil in het dorp. Toch staat er een gestreepte vlag op de toren. Oostergoo of Frisia zeilwedstrijden en Kermis? De cabrio T Ford (?) geeft een mooi beeld van de tijd, ca. 1930? In mijn jongste jeugd kan ik mij dit beeld nog net zo herinneren.
`
Nog eens de Boerenwal, maar nu gefotografeerd naar het Pikmeer en de Meersweg. We zien aan de Pikmeerzijde het houten huis waar in mijn jonge jaren de familie Jan Leistra woonde, het tegenwoordige gebouw van jachtmakelaardij Aqua Marina. Rechts zien we de twee hoekhuizen van de Drachtsterweg. In de verte zien wij het Theehuis. De Boerenwal is in de jaren vijftig gedempt en is nu parkeerterrein. Daar waar die mensen staan bij die dikke boom, begon toen de Volmaweg naar het IJzerfabriek.
`
Een paar stappen verder en dan zijn wij op de Meersweg omstreeks 1950. Links zien we de oploop en de leuning van de GWS steiger, rechts de woningen met op de achtergrond het Theehuis. Even later is voor het Theehuis een woonark neergelegd van de toenmalige uitbater.
De woningen rechts met de nummers 2, 3 en 4 zijn we dan al voorbij. Ze hebben allemaal een puntdak. Het huis met het geknikte dak is nummer 6, mijn ouderlijk huis. Daar achter staat een twee onder een kap met een geknikt dak, de nummers 7 en 8, pal tegenover het Theehuis. De verticale streep vooraan is een lantaarnpaal van beton.
`
Afbeelding 27
We gaan nog even een blik werpen naar de overkant van de Meersweg. met links de vroegere GWS steiger. Opvallend zijn de leuningen en de golfbrekers. De steigers waren toen nog heel smal en daarom waren er leuningen nodig. De golfbrekers vond men toen kennelijk ook belangrijk. Zonder die golfbrekers was men waarschijnlijk bang voor het los slaan van de schouwen die dan al drijvend zouden beschadigen.
Als inzet zien we Jan de Boer mijn iets oudere buurjongen die in huisnummer 2 woonde, tegenover de steiger. Al spoedig na deze foto zijn ze verhuisd. Jan staat op die steiger van toen en is aan het ‘klomke silen’ volgens de fotograaf. Dat klompje heb ik voor hem gemaakt.
`
Dit is het Paviljoen in aanbouw, het latere Theehuis. Het is in opdracht van de plaatselijke VVV gebouwd. Deze foto is genomen op 18 mei 1927. Er is kennelijk eerst een betonwal in het meer gebouwd waarna men het water tussen de Meersweg en die betonwal met grond gevuld heeft.
Langs het Theehuis zien wij de bebouwing van de achterliggende 2e Oosterveldstraat. Het zijn twee doorkijkjes. De foto laat zien dat de bebouwing van de 2e Oosterveldstraat ook klaar is.
`
Deze foto is ingezoomd. Het origineel is te zien op de inzet foto rechts. Hij is waarschijnlijk in dezelfde vlucht genomen is als die van afbeelding 8 (linker foto inzet). Het Theehuis is hier zo te zien afgebouwd en de bebouwing van Watersportbedrijf Anja is ver gevorderd.
`
Afbeelding 30
De Luif is tegen het gebouw van Watersportbedrijf Anja gebouwd, wanneer weet ik niet. Waarschijnlijk al meteen. Eerst volgens de inzet foto, maar na de oorlog is deze aangepast zoals de grote foto weergeeft. Die ken ik nog van mijn jeugdjaren. Het was de plek waar gepensioneerde heren bijeenkwamen om het nieuws van de dag te bespreken.
`
Afbeelding 31
Van af de Luif verder kijkend, zien we hier de hoekwoning aan de 1e Oosterveldstraat, woningnummer 58. Het huis lijkt groter dan de andere met puntdak aan het begin van de Meersweg. Daarachter de hoekwoningen aan de Parallelstraat nummer 53 met een geknikt dak en 64 weer met een puntdak.
`
Afbeelding 32
Hier is vanaf de vorige foto terug gekiekt naar de Luif. De linker hoekwoning is nummer 55 met een geknikt dak aan de 1e Oosterveldstraat. Net zo’n hoekwoning is nummer 28 aan de 2e Oosterveldstraat. De tegenoverliggende hoekwoning daar, nummer 29 is ook nog net te zien en heeft een puntdak.
`
Vanaf het Pikmeer met het Theehuis in de bomen in het midden, zien we dan eindelijk links woningnummer 10 aan de Meersweg. Het heeft een opvallend andere vorm.
`
Afbeelding 34
Helaas heb ik geen oude foto’s van wat ooit de Verlengde Meersweg geheten heeft. Dan maar Streetview te hulp roepen en de foto’s wat manipuleren naar een nostalgische aanblik met een kleureffect.
Van alle woningvormen is Meersweg nummer 10 wel een heel opvallende. De dakgoothoogte is niet op die van de eerste verdieping maar op die van de 2e verdieping. Dat geeft veel meer volume aan het huis. En ook de kap is afwijkend, een schilddak. Velen zullen dit woningtype herkennen want het is al weer jaren populair in de moderne woningbouw.
`
Afbeelding 35
Dit is dan nummer 11, weer met een puntdak. Dit type woning loopt door tot voorbij de bocht bij de Groundaam.
`
Bij dit beeld weet iedere Grouwster waar we zijn, de Griene Brêge. Ik heb niet anders meegemaakt dan dat dit hier zo was. Behalve dan, dat ik ook weer een Streetviewbeeld heb genomen en dat wat verouderd heb. Opvallend is dat er drie onder een kapwoningen zijn gebouwd. De Meersweg loopt aan de linkerkant verder de bocht om, voorbij de Molenstraat en de Parallelstraat tot aan de Paviljoenstraat.
.
Afbeelding 37
Dit is een luchtfoto van de Molenstraat van omstreeks 1950. Het laatste deel van de Meersweg is echter onderin ook nog te zien. Je zou denken dat het woonhuis van de garage aan de Molenstraat staat en de garage zelf aan de Meersweg. Maar zo is de Meersweg kennelijk niet ingedeeld. Mensen van die tijd weten nog dat dit de Garage van W. Beetstra was.
`
Afbeelding 38
Dit is de winkel van Schiere, tegenover garage Beetstra, met de nummering van de Parallelstraat terwijl de voordeur toch eigenlijk ook aan de Meersweg lijkt te staan. Rechts, niet te zien, staat de laatste hoekwoning aan de Meersweg.
`
Aan het einde van de Meersweg zie je deze woning, maar die staat aan de Drachtsterweg.
Wie weet er meer over de architectuur aan de Meersweg?
.
Bewoners
Dan zou hier bijvoorbeeld de beschrijving kunnen komen van de verkopers, kopers, de eerste en opvolgende bewoners met hun belevenissen, foto’s en anekdotes van toen tot nu.
Als geboren bewoner van de Meersweg kan ik hier een voorzet geven uit mijn jeugd en ook nog wel wat van later. Na mijn tijd op school in Grou en Leeuwarden moest ik echter in militaire dienst en sedertdien ben ik nooit meer als bewoner teruggekeerd. Wel natuurlijk op familie- en vrienden bezoek, en als watersporter. De Meersweg werd toen mijn toeristenroute naar het dorp en weer terug, zoals bij zovelen.
.
.
Overburen
Die zijn er toch niet? Oh nee? Volgens mij zijn die er wel. Ten eerste natuurlijk de vaste bewoners zoals jachtmakelaar Aqua Marina, het bestuur van de GWS en hun ligplaatshouders, het Theehuis en Watersportbedrijf Anja met hun bedrijfsleiding en personeel. Die verhalen behoren volgens mij tot de bewoners.
Maar dan zijn er ook nog de beroepsvaart die we al even voorbij zagen komen, de dagjesmensen en watersporters die de Meersweg in wisselende samenstellingen bevolken. Dat maakt een definitie van hen echter wel lastig. Je zou er een Canon van groepen of evenementen over kunnen samenstellen. Want zonder dat Canon is het verhaal van de Meersweg volgens mij niet compleet. Ik doe daarom maar een voorzet met de retorische vraag wanneer het Pikmeer en Grou een ‘eldorado van de watersport’ werden.
Al enige eeuwen, maar die watersport concentreerde zich toen op de Grou, waarbij hotel Oostergoo een soort clubhuisfunctie vervulde. Na de komst van het Theehuis en de steigers in het Pikmeer, verplaatste de watersport en haar tijdelijke bezoekers zich echter voornamelijk naar het Pikmeer met de walactiviteiten op de Meersweg en in het centrum van het dorp met vertier als cafe’s, kermis en wandelingen door de historische en nostalgische straten.
Om een idee te geven van enkele gebeurtenissen omtrent deze overburen, doe ik een willekeurige greep, ’s zomers en ‘s winters.
`
Afbeelding 40
Voorlopig maar even een combinatie foto. Als eerste de zomerpret van onze wisselende overburen zoals;
a. Linksboven, zeilen, aanleggen en naar het dorp gaan voor boodschappen en wal plezier is jaarlijks natuurlijk een dagelijks gebeuren. Skûtsjesilen daarentegen is toch ieder jaar weer een bijzonder evenement met nog meer drukte langs de Meersweg. Bovendien zijn er vaak weer dezelfde families bij betrokken. Volgens mij een item voor een Canon.
b. Rechtsboven, een bijzonder evenement is ook het ‘skipkesilen’ voor de Grouster kinderen. Maar hier is iets bijzonders aan de hand. De Commissaris van de koningin is zelfs komen kijken. Wat precies? Ik weet het niet meer. Het kan ook zijn dat de skipkesilers er alleen maar voor de franje bij georganiseerd zijn.
c. Linksonder. De ansichtkaart verraadt het al, admiraalzeilen. Dat is op zich een opmerkelijk evenement, ook weer met veelal dezelfde mensen. Maar de foto van dit evenement is wel heel bijzonder volgens mij. De ingebruikstelling van de boeier Friso als provinciaal statenjacht in 1954. Zou de foto rechtsboven daar mee te maken hebben, de commissaris van de koningin Mr. Linthorst Homan met witte schippers-pet?
d. Rechtsonder. Rondvaartboten voeren in de weekenden en in de zomervakantie met Leeuwarder dagjesmensen naar Grou en mochten zich hier een uur vermaken, waarna de terugtocht weer werd aanvaard. Het was altijd een hele stoet die bij ons voor het huis langsliep.
e. Inzet. En dan is er nog zeilschool Anja met de dagelijkse stroom van cursisten. Om halfnegen lopen naar de zeilschool en om halfzes weer terug naar de Jeugdherberg. In de loop der jaren zijn het er duizenden en duizenden geweest.
En dan zijn er natuurlijk de jaarlijkse zeilwedstrijden van KZV Oostergoo, KZV Frisia, De Meeuwen uit Leeuwarden en de Grouster Watersport vereniging GWS met hun deelnemers. Die leggen vaak na de wedstrijd even aan bij het Theehuis, de GWS steiger of een gemeentesteiger waar ze hun verblijfsboot hebben liggen.
Voorts zijn er nog de winters van vroeger met allerlei ijspret. Maar de winters van tegenwoordig stellen niets meer voor. Zijn er over ijspret echter ook nog items?
En zo voort, en zo voort.
.
Tot slot
Wat er verder ter tafel komt.
.
Commentaar graag
Wie komt met andere meningen, aanvullingen en voorzetten?
Graag tot nader contact en met vriendelijke groeten,
Harm Vollema
Lemmer, 16 februari 2024