Molens op de Burd

De Burd (Ned. De Bird) is een eiland ten noordoosten van het dorp Grou. Het westelijk deel is van het eiland afgesneden door het Prinses Margrietkanaal. Hierop is nu recreatieoord Yn ‘e Lijte gevestigd en d.m.v. een brug verbonden met het dorp Grou.

De Burd is bereikbaar via een veerpont. Het slotenpatroon op een groot deel van het eiland bestaat al sinds de 15e eeuw en vanaf die tijd had het een agrarische functie. In de 20ste eeuw is deze functie uitgebreid met de bouw van een aantal recreatiewoningen en woonboten. Aan het eind van de 20ste eeuw is een groot deel van het eiland overgegaan naar It Fryske Gea, dat agrarisch beheer toestaat dat gericht is op de bescherming van weidevogels. Sinds 2006 maakt het gebied deel uit van het Nationale Park De Alde Feanen.

Op het eiland staan enkele molens.

De Bird of Koopmansmolen

Deze molen is gebouwd in de 18e eeuw en gerestaureerd in 2005. Het is een spinnenkopmolen en had de functie van poldermolen. De ondertoren is gedekt met houten delen (voorheen uitgerust met dakpannen). Het bovenhuis is gedekt met hout. Deze molen bemaalde de polder De Burd (voormalig polder Koopmans).

De Haansmole

De Haansmole is gebouwd in 1895 en gerestaureerd in 2007. Dit is ook een Spinnenkopmolen en had tevens de functie van poldermolen. De ondertoren is gedekt met dakpannen en de kap met houten delen. De molen bemaalde voorheen de Gallelannen.

Vanouds was de molen gelegen aan de Haanskrite, op de hoek van de Pikmar en het Prinses Margrietkanaal. In de nacht van 9 op 10 januari 2004 werd deze molen slachtoffer van een nogal bizar ongeval. Een uit de koers gelopen binnenvaarttanker liep op de wal en overvoer daarbij de molen, die als gevolg vrijwel geheel werd vernield. Duidelijk werd dat de herbouw op een andere locatie moest plaatsvinden. Stichting De Fryske Mole had al eerder voorstellen hiertoe gedaan. Herbouw vond plaats aan de noordwestkant van het eiland De Bird, bij de inham van de Biggemar. Met een nieuw bovenhuis en een houten as werd de molen op 1 oktober 2007 op zijn nieuwe locatie geplaatst.

De Haansmole is gebouwd op vier klippen zonder veldmuren en heeft geen volledig ondertafelelement. Alleen bij het noordwesten- en zuidoostenveld is er een verbinding tussen de stijlen. De balken liggen op kliphouten. De vang is uitgevoerd als een soort stutvang, sommigen spreken van een “lipvang”, een constructie die op molens in Nederland niet (meer) voorkomt.

De Borgmolen

Dit is één van de weinige achtkantige molens rond Grou en Earnewâld en bemaalde de polder De Nije Borgkrite. Het is een monnikmolen. Door de herkaveling van De Burd is er een elektrisch gemaal geplaatst en is de molen sinds 1954 niet meer maalvaardig. De molen heeft een grenen achtkant, gedekt met riet en met stenen veldmuren.  De kap is gedekt met riet. Door het dempen van de boezemsloot klonk de grond sterk in en kwam de molen steeds schever te staan. In 2008 is de molen gerestaureerd en 500 meter verplaatst.

De molens zijn ondergebracht in de Stichting Poldermolens De Lege Midden en op afspraak te bezoeken. Inlichtingen: molenaar Rien van Schaijck, tel. 06 82058620

Bron: Rijksmonumenten