Door Harm Vollema

Inleiding

Op initiatief van de werkgroep Dorpsarchief Grou (DAG) is men begonnen met het in kaart brengen van de historie van de straten. Dat omvat eigenlijk alles wat met die straat te maken heeft zoals; het ontstaan, de percelen die ooit gepland waren, de bebouwing en hun eigenaren enz. Natuurlijk gaat het dan verder met de verhalen achter die eigenaren en of bewoners, anecdotes en de ontwikkeling van de straat tot heden.

Op verzoek van DAG heb ik de Marswei, of vroeger de Meersweg genaamd, op mij genomen. Ik ben daar in 1945 op nummer 6 geboren.

Historie

De Marswei is een randweg om Grou aan de Pikmeerzijde en is ontstaan als polderdijk toen de buitendijkse landerijen ingepolderd werden. Eerst als boerenland en later als uitbreiding van het dorp. Ver voordat er gebouwd werd, begon die polderdijk vanaf de Boerenwal (nu gedempte haven) tot aan de Tynje, het smalle verbindingswater tussen het Pikmeer en de Wijde Ee. Aan het begin bij de Tynje werd aan het begin van de vorige eeuw een drinkwatergemaal gebouwd. De pompen werden aangedreven door stoommachines vandaar dat het ook wel stoomgemaal genoemd werd of ook wel de Waterleiding. Lees daarover meer in de archieven.

Over de dijk was een pad met beton platen aangelegd. Tijdens zomerse weekenden werd er veel gewandeld. Vandaar dat in Grouster archieven ook de naam Wandelweg voorkomt. Die wandelweg werd echter onderbroken door de vaart die vroeger vanuit het Pikmeer dwars door het dorp liep naar de Rechte Grou. De wegverbinding over die vaart word gevormd door de welbekende Groene Brug.

Grou lag op een kruispunt van waterwegen met verbindingen vanuit Groningen en Leeuwarden naar Sneek en via allerlei zuidelijker waterwegen uiteindelijk naar Lemmer en Stavoren, en via het IJsselmeer met name naar Amsterdam. In de dertiger jaren van de vorige eeuw werd door de regering het plan opgevat om een rechtstreeks kanaal te graven van Delfzijl, via Groningen naar Lemmer. Dat kanaal is stap voor stap aangelegd. Het deel door Friesland heet Prinses Margrietkanaal.

Dat kanaal loopt dwars door het Pikmeer met een nieuwe doorbraak in de Wandelweg. Het kanaal is in 1953 officieel geopend. Als wegverbinding over dat kanaal bij Grou zijn aan weerszijden ponten in de vaart gekomen. De zuidelijke pont is in de jaren … (?) opgeheven omdat de overkant ook met auto en vrachtverkeer bereikbaar werd vanuit Nes bij Akkrum en via het aquaduct bij de spoorbrug (?).

Kortom; in die Wandelweg en Meersweg is flink geknipt, waarvan het eerste stuk vanaf de Gedempte Haven langs het Pikmeer en de Groene Brug tot aan de Parkstraat, de overgebleven. Vanaf nu wordt het andere deel van de Wandelweg hier buiten beschouwing gelaten en zou dat een nieuw DAG project kunnen worden.

De Meersweg is vooral bekend geworden door de GWS steiger en de bouw van het Theehuis in de jaren 30 van de vorige eeuw. Dit ter bevordering van de watersport die toen nog in de ontwikkelingsfase was. Het beton pad werd een straat met riolering, drinkwaterleiding  en elektriciteitskabels. Omstreeks dezelfde tijd zijn er de hedendaagse woningen gebouwd. Het geheel werd omlijst met bomen.

De bebouwing

Hoewel de Marswei in de verhoudingen in Grou toch wel een lange straat is, staan er niet veel woningen. Dat komt ten eerste natuurlijk doordat slechts aan een kant is gebouwd. De andere kant grenst immers aan het Pikmeer. Maar ook de hoekhuizen van de straten die op de Marswei uitkomen, zijn niet aangesloten op de Marswei maar op de straten die op de Marswei uitkomen. En aan het laatste deel, voorbij de Groene brug, is helemaal geen woning aangesloten.

De ontwikkeling van de Marswei

De ontwikkeling van de Marswei begint met de ontwikkeling van het Oosterveld, Het weidegebied dat ontstond na de dijkaanleg van de Wandelweg en de inpoldering van het buitenland tussen het Pikmeer en het dorp. Lees daarover meer in de archieven.

Meer gegevens om in te vullen.

Kavels en huisnummers

Kavels en wat ik er zo uit mijn jeugd van weet (rond 1950), langs de Marswei zijn, vanaf het dorp, dus van af de Gedempte Haven, als volgt;

Nummer 1 Woonhuis

Hier woonden pake en beppe Brouwer. Zij waren de pake en beppe van Rienk Brouwer. Rienk en Geertje de Wal wonen sedert 2020 aan de 2^e Oosterveldstraat 29. Rienk en ik hebben daar bij pake en beppe wel thuis gespeeld.

De ouders van Rienk zijn net als mijn ouders en ook de familie De Vries die later op Marswei 5 zijn gaan wonen. Getrouwd op 10 juli 1942. Op nummer 5 woont nu hun jongste zoon, Kees met Els, maar daarover later meer.

Nummer 2 Woonhuis

Dit was het huis van de familie De Boer. Ze spraken Nederlands thuis, in die tijd opvallend. Vader De Boer was volgens mij directeur van Gemeente Werken. Zij hadden twee zoons. Jan was de oudste en iets ouder dan ik. Arnout (of Arnaud) de jongste, iets jonger dan ik.

Er is een ansichtkaart uit deze tijd van Jan, genomen op de GWS steiger met een zeilklompje met de tekst “Skipkesilen Grou” (zie foto). Dat zeilklompje heb ik gemaakt. Toen ik hem dat gaf zei Jan; “Maar Harm er zitten nog geen swaardes aan (zijzwaarden)”.

Ergens begin jaren 50 is de familie verhuisd. Ik weet niet waar naartoe. Ik heb ook nooit meer iets van de familie vernomen. Het huis is verkocht aan de familie Stobbe. Buurman Stobbe was architect en heeft het huis opvallend verbouwd. 

Nummer 3 Woonhuis

…….. wordt vervolgd……